Terug in Burrel, groente voor de winter, een nieuw dak en fysiotherapie op school en bij de nonnen

Na onze beslissing om terug te keren naar Albanië, hebben we nog een beste tocht voor de boeg. Hongarije rijden we vlot door en Servië gaat op zich ook prima, maar Macedonië mogen we deze keer niet in, vanwege onze gejatte kentekenpas. Dat wordt dus weer omrijden, eerst naar Kosovo en dan Albanië. Gelukkig doen ze daar niet moeilijk. Eenmaal in Albanië overnachten we weer bij superlieve mensen. Ze hebben een restaurant waar Glimpie naast mag staan en we worden verwend met een lunch, koffie, raki, bier, zelfgemaakte wijn en ‘s avonds koken we samen in de keuken van het restaurant. We zijn de enige mensen en eigenlijk zijn ze niet echt open, maar voor henzelf en voor ons zetten we iets (vegetarisch) in elkaar. Ze spreken nul Engels, maar als we er met elkaar qua taal niet uitkomen, wordt hun dochter gebeld in Oostenrijk en dan hebben we via de dochter in het Duits een conversatie. Het is een gezellige middag en avond. Op de bergen in de omgeving ligt inmiddels sneeuw, het is koud aan het worden. Als we de volgende ochtend- na een bezoekje aan de winery van zijn familie- weg gaan, worden we wederom verrast door de vriendelijkheid van de Albanezen. We rijden per ongeluk verkeerd en komen op een offroad route terecht. Mensen die ons zien staan vragen waar we heen moeten en wijzen de weg. Als we een tijdje later op een splitsing aankomen staan diezelfde mensen daar te wachten om ons nogmaals de juiste richting te wijzen, zo aardig! Eind van de middag komen we in Burrel aan en gaan we nog even bij de school langs. In onze Fiat Panda die we komende maand mogen lenen. Er komt een Nederlands gezelschap het dak van de school bouwen (was plat, wordt een groot puntdak en dan hebben ze geen lekkage meer). JD gaat ze vanaf zaterdag helpen. Voor mij begint het fysiowerk er maandag, maar ik blijk me zaterdag en zondag ook nuttig te kunnen maken. Er is groente ingekocht nu de prijs laag is en dit is de voorraad voor de school voor de hele winter. Er krijgen dagelijks 50 mensen/ kinderen een warme maaltijd dus er is veel voorraad nodig. Er zijn zakken vol met bloemkool, courgette, broccoli, rode bieten en wortelen. Alles wordt gewassen, licht gekookt, in stukken gehakt en ingevroren. Aan de bak dus! Ineens gaan we van het luie leven naar een dagelijkse wekker die op tijd gaat. We mogen de Fiat Panda van de campingeigenaar gebruiken dus we hebben vervoer in Albanese stijl. JD werkt met een club mannen heel hard aan het dak en ik heb de blaren in mijn handen staan van het groente snijden. Alle vriezers gaan tot de randen vol. Maandag en dinsdag zie ik voor het eerst de kinderen die fysiotherapie nodig hebben. Meestal helpt iemand van de school met vertalen me even op weg en ik heb een hele korte introductie op papier (naam, leeftijd, waarschijnlijke diagnose). Er is twee weken een orthopeed langs geweest en die heeft nog wat aanvullende info achtergelaten. In Nederland hebben alle kinderen de mogelijkheid om al jong goede hulp te krijgen. Er zijn kinderen bij die soms jaren alleen in bed hebben gelegen, ongelooflijk om te zien wat er gebeurt als er helemaal geen interventies plaatsvinden. Spalken, orthopedische schoenen of corrigerende operaties zijn hier al helemaal niet aan de orde dus ik zie kinderen met enorme scolioses, heupen uit de kom en vergroeide voeten die dan zo goed als ze kunnen op crocs of sandaaltjes lopen... Ik moet leren om op een andere manier te kijken wat ik kan betekenen en het is veel improviseren. Mijn hoofd zit vol van alle indrukken en de verschillende talen waarin ik probeer te communiceren met de kinderen en de docenten/ assistenten op school. Als om half drie de school uit is, brengen de medewerkers van de school de kinderen naar huis (ze halen ze de ochtends om half 7 ook op en zorgen dat ze voor school begint een douche, een ontbijt en schone kleren aan hebben). Als de schoolmedewerkers de kinderen hebben weggebracht, komen ze terug gaan ze de school zelf compleet schoonmaken voor de volgende dag en daarna gaan ze - net als ik - ook nog naar boven om te helpen met de renovatie van het dak. Om een uur of zes wordt er meestal wel gestopt. Ongelooflijk, die toewijding voor deze kinderen. Woensdag ben ik gevraagd om bij de nonnen in de bergen verderop (ja, dat bestaat hier nog écht!) langs te komen om daar te kijken wat ik kan doen voor wat ouderen die daar wonen. Ze hebben een fysiozaaltje ingericht (gesponsord gekregen) maar de fysio die er zou komen, komt uiteindelijk toch niet. Of ik nu tijdelijk iets kan betekenen..? Dat wil ik wel, maar ik spreek maar drie woorden Albanees en ik leg uit dat ik ze alleen kort op weg kan helpen en wat adviezen kan geven, want dat ik er maar tijdelijk ben. Ik heb gelukkig een dame mee die kan vertalen en zelf verpleegkundige is, dus die dag kom ik er wel uit met de mensen. Ze zijn hier gewend om een dokter of therapeut geld toe te stoppen als ze er naartoe gaan, dus ik wordt eerst raar aangekeken dat ik dat niet aanneem en vervolgens krijg ik zoenen op m’n hand of op m’n voorhoofd. Ook weer een indrukwekkende dag. De donderdag werk ik weer met de kinderen. Sommigen heb ik eerder deze week al een keer gezien, dus ik kan met wat voorbereide vertaalde zinnetjes en wat meegebracht oefenmateriaal wel aan de gang. Aan het einde van de schooldag sjouwen we nog wat dakpannen totdat na zes dagen werken aan het dak, de laatste pan er op gaat, hulde! De mannen hebben keihard gewerkt! JD heeft overal spierpijn en is helemaal gesloopt, maar het resultaat mag er zijn, shume bukur! Om het te vieren gaan we ‘s avonds met de 5 vrijwilligers uit Nederland, twee Albanese werkmannen en wat medewerkers en de leiding van de school uit eten, heel gezellig. Vrijdag hebben we na zes dagen werken een dagje vrij, ook lekker. Even alles laten bezinken en ons ook realiseren dat hoe hard we ook ons best doen, we hier niet van alles kunnen veranderen. Ik probeer ook op fysiotherapeutisch vlak te bedenken wat ik de kinderen en de begeleiders van school of de ouders kan meegeven om zélf te doen als ik straks weer weg ben en ook de oudere mensen bij de nonnen probeer ik iets te leren waar ze straks zelf mee verder kunnen. Vandaag, zaterdag, is het wederom tijd om bij de nonnen aan de slag te gaan. De uitdaging is extra groot, want deze keer hebben we geen tolk mee. Gelukkig raadpleegt JD voor mij regelmatig Google translate en we hebben ook René als back up als we eventueel een inhoudelijke vraag hebben. JD trekt het fysio-overhemd aan wat voor mij klaar ligt en introduceert zichzelf aan de dametjes als mijn assistent. Ook is er een Slowaaks gezelschap op bezoek bij de nonnen (die oorspronkelijk ook uit Slowakije komen) en daarvan is er iemand net afgestudeerd arts, dus soms kan ik in het Engels tegen hem spreken, hij in het Slowaaks naar de non, de non in het Albanees tegen de patiënt en dan dezelfde route weer terug. Je kunt begrijpen dat het een vermoeiende conversatie oplevert, maarja, je moet wat. Gelukkig is er met lichaamstaal en veel voordoen ook nog wel het één en ander voor elkaar te krijgen... 

Vanavond zijn we weer ergens te eten uitgenodigd, we hoeven weinig zelf te koken. We verwonderen ons nog steeds iedere dag wat we allemaal meemaken en wat een lieve mensen hier zijn. Fijn weekend nog verder allemaal.

Mirupafshim! JanDirk en Marank